DİNDE REFORMUN KÖKENİ;
( DİKKAT ALINTIDIR)
Aslında dinde reform hareketlerinin ilk işaretleri, cumhuriyetin ilanına kısa bir süre kala verilmeye başlamıştı bile..
Cumhuriyetin ideologlarından Hamdullah Suphi Tanrıöver'in 1923 yılında sarf ettiği sözler bunun açık gösergesiydi.
Tanrıöver; "Milliyetlerin doğmasında son derece yardımı dokunmuş bir hareket vardır ki; buna dini ıslahat adını verirler... Reformasyon ismiyle yad edilen bu büyük harket Türklerin dikkatini ne kadar çekse yeridir... Çünkü kanîm ki; biz de dönüp dolaşıp bu reformasyon hareketinin tedkik etmeye ve ondan çıkabilecek derslerden istifade etmeye muhtaç olacağız, hatta mecbur olacağız. Bu hareket içinde bizi en fazla alakadar eden cihet, anadilin mabede girmesidir" diyerek reformasyon hareketlerinin önemli işaretini verecekti.
Lozan'la başlayan süreç
Din hakkındaki en şiddetli tartışmalardan biri ise Lozan görüşmelerinin sürdüğü tarihlerde yaşanmıştı... Kazım Karabekir Paşa'nın anlattığına göre 18 Temmuz 1923 tarihli meclis gündeminde din vardı. Gerisini Karabekir Paşa'dan dinleyelim.
"18 Temmuz 1923'te mecliste, Tevfik Rüştü Bey, (Teşkilat- Esasiye) 'Anayasada dinimiz apaçık yazılmalıdır' diyordu. Ben söz aldım ve sordum. 'anayasa'da dinimiz İslam olduğu zaten yazılıdır..' Tevfik Rüştü bey, hangi kanaati haykıracaksın ve anayasaya hangi dini yazdıracaksın? Hıristiyanlığı mı?' diye sorunca, bu sırada Mahmut Esat (Bozkurt) bey söz aldı ve sertçe cevap verdi: "Evet hıristiyanlığı, çünki İslamlık terakkiye (ilerlemeye) manidir. Bu dinle yürünmez ve bize de kimse ehemmiyet vermez"
Tartışmaya Fethi Okyar'da katılarak "Evet Karabekir! Türkler İslamlığı kabul ettiklerinden böyle geri kaldırlar ve islam kaldıkça bu halde kalmaya mahkumdurlar. Bunun için İslam kalamayacağız" diyecekti..
Mahmut Esat Bozkurt'un dile getirdiği, "İslamın ilermeye engel" olduğu inancı o dönemde neredeyse pekçok kimsenin yaygın kanaati halini almıştı.
Yine Cumhuriyetin ilanına 3 buçuk ay gibi kısa bir süre kala 14 Ağustos 1923'te de Ankara Türk Ocağı'nda verilen bir çay ziyafetinde, Mustafa Kemal, "Kur'an-ı Kerim'i Türkçe'ye aynen tercüme ettirmek" meselesini ortaya atacak, ancak Karabekir'in "devlet reis'inin din işlerini kurcalamasının doğru olmadığını söylemesi üzerine tartışma çıkacaktı.. Karabekir Paşa'nın bu çıkışana hayli kızan Mustafa Kemal ise, "Evet Karabekir! Arapoğlu'nun yavelerini, (safsatalarını, saçmalıklarını) Türkoğullarına öğretmek için Kur'anı türkçe'ye tercüme ettireceğim ve böylece de okutacağım. Taki budalalık edip de aldanmakta devam etmesinler" (söylev ve demeçer 1919-1937)
Kazım Karabekir, Mustafa Kemal'le yaşadıkları tartışmayı İsmet İnönü'ye açtığında ise daha da ilginç cevapla karşılacaktır. İnönü, "Müslüman olduklarından dolayı bugüne kadar istiklalin kendilerine verilmediğini ve müslüman kaldıkları sürece müstemlekeci devletlerin bilhassa İngilizlerin daima aleyhlerinde olacaklarını, hatta kazanılan istiklalin de daima tehlikede kalacağını" söyler...
19 Ağustos 1923 tarihinde de Mustafa Kemal'in de bulunduğu bir yemekte İnönü ilginç bir inkılap hamlesinden bahsedecektir. İnönü, "Hocaları toptan kaldırmadıkça hiçbir iş yapamayız. Bu günkü kudret ve prestijimizle bu inkılabı yapamazsak, hiçbir zaman yapamayız" diyerek herkesi şaşırtacaktır...
|
Bu web sitesi ücretsiz olarak Bedava-Sitem.com ile oluşturulmuştur. Siz de kendi web sitenizi kurmak ister misiniz?